หลักการตรวจสอบความเป็นพระอรหันต์

หลักการตรวจสอบความเป็นพระอรหันต์

ภิกษุทั้งหลาย !  พระอรหันต์นั้นตรวจสอบได้ด้วยอุปาทานขันธ์ 5      
   รู้แจ้งรูป ว่าไม่มีกำลัง  ปราศจากความน่ารัก  ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความชื่นใจ  สละคืนรูป

         รู้แจ้งเวทนา ว่า ไม่มีกำลัง ปราศจากความน่ารัก ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความชื่นใจ  สละคืนเวทนา


      รู้แจ้งสัญญา ว่า ไม่มีกำลัง ปราศจากความน่ารัก  ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความชื่นใจ  สละคืนสัญญา


      รู้แจ้งสังขาร ว่า ไม่มีกำลัง ปราศจากความน่ารัก  ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความชื่นใจ  สละคืนสังขาร


      รู้แจ้งวิญญาณ ว่า ไม่มีกำลัง ปราศจากความน่ารัก ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความชื่นใจ สละคืนวิญญาณ

พระอรหันต์จึงรู้ชัดว่า  จิตของเราหลุดพ้นแล้ว  เพราะความสิ้นไป  คลายไป  ดับไป  สละไป  สละคืนอุปาทานในขันธ์ 5  และอนุสัย   คือ ความตั้งใจมั่น  และปักใจมั่นได้

หลักการทดสอบธาตุ 6  คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ อากาศธาตุ  วิญญาณธาตุว่าเป็น อนัตตา ไม่ใช่ตน ไม่ใช่ของของตน

       หลักการทดสอบอายตนะ 12  คือ  อายตนะภายใน 6  ได้แก่ ตา หู  จมูก  ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก 6 ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส  โผฎฐัพพะ ธรรมารมณ์ เป็น อนัตตา ไม่ใช่ตน ไม่ใช่ของของตน

       หลักการทดสอบเรื่องถอนอนุสัย คือ กามราคะ  ปฏิฆะ  ทิฏฐิ  วิจิกิจฉา  มานะ ภวราคะ  และอวิชชา  สามารถถอนได้หมดสิ้นแล้ว